P.W. Janssen's Friesche Stichting

Contactadressen:

voor Amsterdam:
PW Janssen's Friesche Stichting
Postbus 15697
1001 ND Amsterdam
secretariaatpwjanssen.
amsterdam@gmail.com


voor Friesland:
Commissie van Beheer
P.W. Janssen’s Friesche Stichting
t.a.v. dhr. ir. A. van der Werf
Leeuwetand 39
8445 RB Heerenveen

Geschiedenis van de StichtingPW.Janssen (1821-1903)  
Geschiedenis van de Stichting
Eén van de eerste en grootste projecten die dankzij de financiële steun van Janssen kon worden gerealiseerd, was Ons Huis, het allereerste volkshuis in Nederland. Janssen financierde begin jaren 1890 de bouwkosten van het enorme pand midden in de Amsterdamse Jordaan. De buurt werd bevolkt door doodarme arbeiders, die wel een steuntje in de rug konden gebruiken. Ons Huis stelde zich ten doel het toekomstperspectief van de armen en hun kinderen te verbeteren. Het middel daartoe was ontwikkeling door lessen, cursussen, voordrachten, clubs en uitstapjes, allemaal met een neutraal-opvoedend karakter.

In april 1896 rijpte bij Janssen het plan om iets te doen aan de ellendige leefsituatie van de Friese armen. Hij besloot zich in te zetten voor het bestrijden van de werkloosheid, armoede en slechte woningtoestanden in Friesland. Waarom Janssen juist Friesland koos, is niet duidelijk. Mogelijk kende hij de provincie uit zijn reizen tussen Amsterdam en Wangeroog. Het was de bedoeling om via werkverschaffing land in cultuur te brengen en de ontgonnen grond vervolgens in pacht te geven aan flinke land- en veenarbeiders, die er dan een klein bedrijf konden beginnen. Een commissie werd ingesteld met vertegenwoordigers van verschillende politieke, maatschappelijke en kerkelijke richtingen. Zij namen de organisatie ter hand. Janssen stelde dertigduizend gulden beschikbaar voor de aankoop van grond en de bouw van woningen. Predikant Boersma kreeg voor hetzelfde doel de helft van dat bedrag. Daarmee begon P.W. Janssens zegenrijke arbeid in Friesland.

Alle bezittingen van Janssen in Friesland, en de revenuen ervan, waren enkele maanden voor Janssens dood ondergebracht in de P.W. Janssen’s Friesche Stichting. Deze stichting zette het Friese ontwikkelingswerk van Janssen voort: het ontginnen van woeste gronden in Friesland, het verschaffen van bouwland aan landarbeiders en het stichten van kleine boerderijtjes. Als de pachters van de boerderijtjes hun bedrijfjes goed beheerden, kregen zij de gelegenheid om elders een groter bedrijf van de Stichting te pachten. De opbrengst van de pacht kwam ten goede aan de volksontwikkeling. Door de jaren heen jaren konden vele ziekenhuizen, kruisverenigingen, volkshogescholen, musea, bibliotheken en lokale culturele verenigingen rekenen op een bijdrage van de P.W. Janssen’s Friesche Stichting. De nadruk lag op het buurthuiswerk en de lektuurvoorziening.

Bij het voortzetten van de zegenrijke werken speelden behalve de P.W. Janssen’s Friesche Stichting ook verschillende van Janssens nazaten een rol. Janssens kinderen gingen er mee om zoals hun vader dat vóór hen had gedaan: zij leefden er goed van en schonken bijzonder veel weg aan goede doelen van verschillende aard.

Een grote rol was weggelegd voor Janssens oudste zoon Christian Wilhelm, een sociaal bewogen man. Over hem gaat het verhaal dat hij wilde weten wat er leefde onder het gewone volk. Daarom reisde hij in de trein met een derdeklaskaartje. Hij was actief in de Volksbond tegen Drankmisbruik en werkte mee aan de grote enquête naar arbeids- en woontoestanden in 1886. Hij was vaak degene die zijn vader op een bepaald filantropisch spoor zette en was diens steun en zaakwaarnemer bij het opzetten en subsidiëren van talloze sociale projecten. Christian Wilhelm speelde een sturende rol bij de oprichting van de Friese stichting. Na de dood van zijn vader werd hij de drijvende kracht achter de stichting.

De pachtopbrengsten uit de bezittingen van de Stichting in Friesland maken het de Stichting nog steeds mogelijk om binnen het door Janssen destijds vastgelegde doelgebied jaarlijks vele projecten te ondersteunen.

Janssenstichting Waskemeer
De Janssenstichting in Waskemeer is het best bewaarde ontginningsproject van P.W. Janssen. In 1899 kocht P.W. Janssen hier zo’n veertig hectare heidegrond en stichtte er boerenbedrijfjes.
P.W. Janssen's Friesche Stichting 1903
 
C.W. Janssen
Het borstbeeld van C.W. Janssen was jarenlang te zien in de hal van het Koninklijk Instituut voor de Tropen. Janssen stond financieel aan de basis van het KIT.
 
Home
Over de stichtingMissie en doelgroepenDe aanvraagHistorieContact